Türk Turizm Araştırmaları Dergisi

Türkçe Gazete Yayınlarında İklim Değişikliği ve Turizm

Barış Turan — 2023-09-17

Çağımızın en önemli küresel sorunlarından biri haline gelen iklim değişikliği, pek çok sektörde olduğu gibi turizm sektörü üzerinde de hem etkisini göstermekte hem de sektöre bağlı gerçekleşen faaliyetlerden etkilenmektedir. Turizm sektörü ile iklim değişikliği arasındaki bu iki yönlü ilişki turizm literatüründe sosyal, ekonomik ve ekolojik açıdan da tartışılmaktadır. Bilimsel çalışmaların yanı sıra iklim değişikliği konusunda toplumsal bir farkındalığın oluşması da önem arz etmektedir. Kitle iletişim araçları ise bu farkındalığın oluşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, kitle iletişim araçlarından biri olan gazetelerde turizm ve iklim değişikliğine ilişkin haberleri incelemektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda Türkiye’de en yüksek tiraja sahip 10 gazetenin internet siteleri üzerinden 2022 yılı 15 Ağustos-15 Eylül tarihleri arasında iklim değişikliği ve turizme ilişkin içeriklere sahip haberler incelenmiştir. Erişilen 187 haber metni üzerinde karma içerik analizi yapılmıştır. Sonuçlar, doğrudan iklim değişikliği ve turizm ile ilgili sınırlı sayıda haber (13 haber) olduğunu göstermiştir. İklim değişikliği ile ilgili haberlerin ise daha çok kuraklık, orman yangınları, biyoçeşitlilik kaybı gibi iklim değişikliğinin genel etkileri, iklim değişikliğinin insan ve diğer canlı türleri üzerindeki etkileri ve sıcaklık artışı kapsamında ele alındığı tespit edilmiştir. Turizm ve iklim değişikliğini bir arada ele alan sınırlı sayıda haber metni, iklim değişikliğinin genel etkilerine ilişkin haberlerle içerik olarak paralellik göstermiştir. Bu çalışma Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Uluslararası Avrasya İklim Değişikliği Kongresi’nde (EURACLI’2022) özet bildiri olarak yayımlanmıştır.

Kırgızistan Turizm İşletmeleri ile Mesleki İlişkileri Araştırma ve Geliştirmeye Yönelik Bir Araştırma

Erkan Akgöz — 2023-09-17

Araştırma Türkiye’nin turizm sektörü hakkındaki bilgi ve deneyimini Kırgızistan ile paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında öncelikle Kırgızistan’ın farklı bölgelerinde faaliyet gösteren işletme yöneticilerinin turizm hakkındaki bilgi ve düşünceleri incelenmiştir. Araştırmanın amacına uygun olarak Kırgızistan’ın farklı bölgelerinde faaliyet gösteren turizm işletmelerinin 26 üst düzey yöneticisi Türkiye’deki eğitim programına kabul edilmiştir. Antalya’nın farklı bölgelerindeki otellerin yönetici ve departman sorumluları kendi uzmanlık alanları ile ilgili konuları teorik ve uygulamalı olarak aktarmışlardır. Eğitim programıyla birlikte çeşitli sosyal ve kültürel faaliyetlerle Türkiye’nin farklı zenginlikleri de tanıtılmaya gayret edilmiştir. Katılımcıların Türkiye’ye gelmeden önceki düşünceleri ile ziyaret sonrasındaki düşünceleri araştırılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda katılımcıların Türkiye hakkındaki eğitim öncesi ve sonrasındaki düşüncelerinde büyük farklılık olmadığı belirlenmiştir. Araştırma kapsamında katılımcılardan Türkiye ve Kırgızistan’ın turizm sektörüne ilişkin güçlü ve zayıf yönleri belirtmeleri de istenmiştir. Elde edilen bu veriler kullanılarak bir SWOT analizi yapılmıştır. Devlet desteği, tarihi ve doğal kaynakların zenginliği, pazarlama başarısı, hizmet kalitesi, konumu ve zengin turizm çeşitliliği Türkiye turizminin için güçlü yön olarak belirlenmiştir. Doğal güzellikleri, misafirperverliği, tarihi kaynakları, alternatif turizm potansiyeli ve uygun fiyat da Kırgızistan turizmi açısından öne çıkan unsurlarıdır. Kırgızistan’ın en zayıf yönü olarak belirtilen devlet desteği, Türk turizminin güçlü yönleri arasında gösterilmektedir. Kırgızistan Turizm Bakanlığı ve S. Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenen 22401047 numaralı proje çıktısı olarak hazırlanmıştır.

Dünya Dışında Turistik Bir Gezi: Uzay Turizmine Yönelik Metafor Analizi

Övgü Açıksözlü — 2023-09-17

Uzayı keşfetme arzusu ile uzay teknolojilerinin gelişmesi birçok şirketi uzay ve uzayda bir hayat kurabilme üzerine çalışmalar yapmaya itmektedir. Uzay çalışmalarının oldukça maliyetli olduğu düşünüldüğünde bu maliyetlerin karşılanması için turizm oldukça önemli bir gelir kapısı olabilmektedir. Uzay turizmi henüz pahalı ve yaygınlaşmamış olması sebebiyle çok az kişi tarafından deneyimlenen ancak gün geçtikçe daha fazla kişi tarafından deneyimlenmek istenen bir turizm çeşidi olduğu görülmektedir. Bu araştırmanın amacı potansiyel turistlerin uzay turizmine yönelik algılarını metafor yöntemi ile belirlemektir. Araştırma kapsamında potansiyel turistlere uzay turizmine ilişkin algılarını hangi metafor aracılığıyla açıklamakta oldukları sorulmuştur. Veri toplamak için “Uzay turizmi…………gibidir. Çünkü………” ifadesinin yer aldığı anket formu kullanılmıştır. Toplam 104 potansiyel turistten elde edilen cevaplar kodlanarak, söz konusu kodların ortak özellikleri ve gerekçeleri dikkate alınarak kategorilere ayrılmıştır. Bu kategoriler: Öğrenme, gizem, duygu, olumsuz, yeni yaşam alanları ve kurgu olmaktadır. Katılımcıların cevaplarına yönelik kodlamalar ve kategorilendirmelerden sonra kategorilerde yer alan kodlar “WordArt” kelime bulutu programı ile görselleştirilmiştir.

Gastronomi Turizminin Bolu'ya Düzenlenen Seyahatler Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi

Sinem Kuzu — 2023-09-17

Kültür ve yemek arasındaki ilişkiyi inceleyen bir disiplin olan gastronominin, turizm faaliyetlerinde yer alması gastronomi turizmini gündeme getirmektedir. Bolu’ya düzenlenen seyahatlerde, gastronomi turizminin etkisinin incelenmesi çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak mülakat tekniği tercih edilmiştir. Bolu’da aktif olarak hizmet vermekte olan 10 adet yiyecek içecek, konaklama ve seyahat acentası sahiplerinden elde edilen veriler, betimsel analiz yönteminden faydalanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın temel sonuçları göz önüne alındığında; Bolu’ya gelen turistlerin büyük bir kısmının doğa ve sağlık turizmi amacı ile geldiği ve turistik talep üzerinde gastronomi turizminin etkisinin oldukça düşük düzeyde olduğu anlaşılmaktadır. İşletmelerin birçoğunun coğrafi işaret ve mahreç gibi gastronomi turizmi ile ilgili konularda bilgi sahibi olmadığı görülmüştür. Bolu’da gastronomi turizminin geliştirilmesi ve böylece düzenlenecek seyahatlerin artırılması için yerel yönetimin tanıtım ve etkinlik yönetimi alanlarında destek sağlamasının oldukça önemli olduğu düşünülmektedir.

Vegan/Vejetaryen Lezzetleri: Kuzey Kıbrıs'ta Faaliyet Gösteren Restoranlar Örneği

Hande Akagündüz — 2023-09-17

Bu çalışmanın amacı, vegan ve vejetaryen restoran işletmecilerinin vegan ve vejetaryen yiyeceklere yönelik yaklaşımlarını ve uygulamaları incelemektir. Yöntem olarak Nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada Nitel araştırma yöntemlerinden, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak veriler toplanılmıştır. Görüşmeler sonucunda 9 katılımcıdan oluşan bir örneklem oluşturulmuştur. Araştırmanın evreni Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki restoranlar olarak belirlenmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmış olup, içerik analizi yöntemi kullanılarak verilerin analizi yapılmıştır. Çalışmamızın sonuçları, vegan ve vejetaryen restoran işletmelerinde veganlık/vejetaryenliğe ve vegan/vejetaryen gıdalara karşı olumlu bir yaklaşım olduğunu göstermiştir. Bunlara ek olarak, vegan restoran işletmesi açarken ve vegan yiyecekleri menüye eklerken bazı zorluklarla karşılaşıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, işletmeler tarafından Kıbrıs mutfağına özgü yemeklerinin vegan beslenmeye uygun olduğu katılımcıların büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmiş, fakat menülerinde yer verilmediği görülmüştür. Bu sebeple, çalışmamız 9 katılımcı ile sınırlandırılmıştır. Çalışmamızın sonuçları hem akademik literatüre hem de sektöre ilgi duyan işletmecilere ışık tutacak ve yol gösterecek niteliktedir.

Sivil Toplum Kuruluşlarının Destinasyon Pazarlamasındaki Rolleri

Gözdegül Başer — 2023-09-17

Sivil toplum kuruluşları (STK), kar amacı gütmeden, gönüllülük esasına bağlı olarak, toplumun yararına eylemler yapmak üzere oluşan sivil topluluklardır. Turizmin farklı açılardan gelişimine yönelik olarak kurulmuş olan pek çok STK bulunmaktadır. Turizm bir ekosistem olarak kabul edildiğinde, turizmin farklı paydaşlarının da tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine destek vermelerinin önemi her geçen gün artmaktadır. Bu araştırmanın amacı, STK’nın destinasyon pazarlamasındaki rollerini ve turizmin gelişimine katkılarını tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda Antalya Muratpaşa ilçesinde faaliyet gösteren STK başkanlarıyla derinlemesine yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulguların değerlendirilmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda bir destinasyon olarak Antalya’nın gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde tanıtım ve pazarlanmasında STK’ların yaptığı faaliyetlerin önemli etkisi olduğu anlaşılmıştır. Diğer önemli bir bulgu da, STK’ların kendi bireysel çabaları ile ilin tanıtımını gerçekleştiriyor olmasının turizmin arzu edilen seviyeye taşınmasında yetersiz kaldığıdır. Buradan hareketle destinasyonların tanıtım ve pazarlanmasında STK’lar ile işbirliğinin arttırılarak bölgesel kalkınmada daha başarılı olunabileceği söylenebilir.

Medikal Turizm Konusundaki Araştırmaların Bibliyometrik Analizi: Eğilimler, Odak Noktaları ve Olanakları

Hakkı Çılgınoğlu — 2023-09-17

Bu çalışmanın amacı, medikal turizm alanındaki araştırma durumunu ve yayın eğilimlerini incelemek amacıyla Web of Science veri tabanındaki ilgili makaleleri bibliyometrik analiz yöntemiyle değerlendirmektedir. Bu amaç doğrultusunda Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan Medikal Turizm alandaki 10272 araştırma bibliyometrik analiz için incelenmiştir. Elde edilen verilerin analizi ve görselleştirilmesi için VOSviewer programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, medikal turizm konusundaki araştırmaların ve yayınların sayısı 1980'lerden bu yana sürekli artış göstermektedir. Özellikle 2000'li yıllardan itibaren bu alandaki çalışmalar belirgin şekilde artmıştır. Araştırmalar farklı disiplinlerden gelen araştırmacılar tarafından yapılmakta ve medikal turizm sadece tıbbi değil, çevresel, ekonomik, sosyal boyutlarıyla ele alınmaktadır. Medikal turizm konusuyla ilgili en fazla yayın Elsevier ve Springer Nature gibi yayınevleri tarafından yapılmıştır. En çok İngilizce yayımlanmakla birlikte farklı dillerde de araştırma bulunmaktadır. En fazla yayın yapan ülkeler ABD, İngiltere, Avustralya olarak belirlenirken, önde gelen yazarlar ve yayınevleri haritalanmıştır. Böylece medikal turizm alanındaki araştırma eğilimleri, odak noktaları ve önemli isimler ortaya konulmuştur.

Termal Sağlık Turizminde Destinasyon İmajı, Destinasyon Memnuniyeti ve Destinasyon Sadakati Arasındaki İlişkiler

Tekin Sancar — 2023-09-17

Bu çalışmanın amacı, termal sağlık turistlerinin destinasyon imajı algılarının, destinasyonu tekrar ziyaret niyetlerine ve sadakatlerine etkisinde memnuniyet düzeylerinin aracılık etkisini araştırmaktır. Araştırmanın evrenini Şubat-Mart-Nisan 2023 tarihleri arasında İzmir-Balçova bölgesinde faaliyet gösteren termal tesislerden hizmet almış turistler oluşturmuştur. Örneklem grubunu ise 540 termal turist oluşturmuştur. Araştırma kapsamında veri setinin analizi için IBM SPSS 23 ve AMOS istatistiksel analiz programları birlikte kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; termal turizm destinasyon memnuniyeti ile termal turizm destinasyon sadakati arasındaki ilişki ileri düzeydedir (P<,001) ve pozitif yönlüdür. Aynı şekilde termal turizm destinasyon imajı ile termal turizm destinasyon sadakati arasındaki ilişki ileri düzeydedir (P<,001) ve pozitif yönlüdür. Bunun yanı sıra termal turizm destinasyon imajı ile termal turizm destinasyon memnuniyeti arasındaki ilişki ileri düzeyde önemlidir (P<,001) ve ilişki pozitif yönlüdür. Sonuç olarak; termal turizm destinasyon memnuniyeti artarken termal turizm destinasyon sadakati de artmaktadır; termal turizm destinasyon imajı artarken termal turizm destinasyon sadakati de artmaktadır ve termal turizm destinasyon imajı artarken termal turizm destinasyon memnuniyeti de artmaktadır.

Restoranlarda Tedarik Yönetimi Temelinde Hedef Maliyetleme: Fast Food Restoranı Örneği

Merve Özgür Göde — 2023-09-17

Restoranlar için standart hizmeti sağlamanın yollarından biri aynı kalitede hammadde kullanılmasıdır. Bu kapsamda restoranlarda tedarik zinciri yönetimi önemlidir. Tedarik zinciri her aşamasında ise maliyetlerin göz önüne alınması gerekmektedir. Hedef maliyetleme yöntemi tedarik zinciri yönetiminde kullanılabilecek çağdaş maliyetleme yöntemlerinden biridir. Bu bağlamda restoranlarda tedarik zinciri yönetiminde maliyetlerin belirlenmesi amacıyla hedef maliyetleme kullanılabileceğinden hareketle bu çalışmada fast food restoranlarında tedarik zinciri maliyetlerini hedef maliyetleme yöntemine göre ortaya koymak ve karar modeli oluşturmak amaçlamaktadır. Çalışmada örnek olay incelemesi kapsamında bir fast food restoranının verilerine maliyet analizi yapılmıştır. Çalışmada incelenen fast food işletmesinin franchise bir işletme olması nedeniyle tedarik zinciri sürecinin ana işletme tarafından yönetilmektedir. Ancak bu işletme hedeflediği kâra ulaşmak için çok talep edilmeyen ürünlerin hammadde maliyetlerini yükseltirken, satış fiyatlarını aynı oranda arttırmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışmayla restoranlarda gerçekleşen tedarik zinciri sürecinde hedef maliyetleme yöntemini kullanarak literatüre katkı sağlanmıştır. İlaveten tedarik zinciri sürecinde maliyetlemede restoranların kullanabileceği bir karar modeli oluşturulmuştur. * Bu çalışma Anadolu Üniversitesi tarafından desteklenen 1808E284 no’lu bilimsel araştırma projesinden üretilmiştir.

Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümlerindeki Gıda İsrafı Eğitiminin Değerlendirilmesi

Sema Ekincek — 2023-09-17

Gıda israfı sosyal, çevresel ve ekonomik sonuçları itibariyle geleceğimizi tehdit eden önemli bir küresel sorun haline gelmiştir. Bu nedenle gelecekte farklı yiyecek içecek işletmelerinde çalışacak şefler olarak Gastronomi ve Mutfak Sanatları öğrencilerinin gıda israfının azaltılması ve gıda kaynaklarının korunması konusunda bilgili ve bilinçli olması önem arz etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmanın temel amacı; Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümlerindeki gıda israfı eğitiminin durumunun belirlenmesidir. Bu kapsamda öncelikle Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümlerinin müfredatı incelenmiş ardından şef adaylarının gıda israfına yönelik görüşleri değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Çalışmada doküman incelemesi ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın amacından yola çıkılarak öncelikle Türkiye’de en yüksek puan ile öğrenci alımı yapan Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümlerinde gıda israfı ve gıda israfını önlemeye yönelik bilinç kazandıracak sürdürülebilirlik, besin saklama yöntemleri gibi konularda derslerin varlığı sorgulanmıştır. Doküman analizinde Türkiye’deki ilk 10 üniversite incelenmiştir. Ardından şef adaylarının gıda israfını ve nedenlerini nasıl tanımladıkları, israfa yönelik duyguları, eğitim mutfaklarında gıda israfına yönelik bakış açıları, gıda israfını önlemeye yönelik kullandıkları yöntemler ve çözüm önerileri ortaya konulmuştur. Bu kapsamda yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 13 Gastronomi ve Mutfak Sanatları öğrencisi ile görüşmeler gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin gıda israfını ve nedenlerini nasıl tanımladıkları, israfa yönelik duyguları, eğitim mutfaklarında gıda israfına yönelik bakış açıları, gıda israfını önlemeye yönelik kullandıkları yöntemler ve çözüm önerileri ortaya konulmuştur. Araştırma sonucunda Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümlerinin ders programlarında gıda israfı, sürdürülebilirlik ve saklama yöntemleri gibi israfa yönelik bilinç oluşturacak derslerin eksik ve yetersiz kaldığı, bu konuda eğitimin verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada son olarak uygulama derslerinde gıda israfının azaltılmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Sağlık Turizminde Yapay Zekâ Uygulamaları Ölçeği: Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Fuat Yalman — 2023-09-17

Bu çalışmada, sağlık turizminde yapay zekâ uygulamalarının değerini ortaya koyabilecek bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde faaliyet gösteren uluslararası sağlık turizmi yetki belgeli özel hastanelerin alt, orta ve üst kademe yöneticileri oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise toplamda 400 yöneticinden oluşmaktadır. Elde edilen verilere yapısal eşitlik modellemesi altında doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Toplamda 18 ifade altı alt boyuta ayrılmıştır. Bu boyutlar ise; “Sağlıklı Beslenmede Yapay Zekâ Alt Boyutu, Sağlığın Sürdürülmesinde Yapay Zekâ Alt Boyutu, Manevi Eğlencede Yapay Zekâ Alt Boyutu, Turizm Taşımacılığında Yapay Zekâ Alt Boyutu, Turizm Konaklamasında Yapay Zekâ Alt Boyutu ve Turizm Alışverişinde Yapay Zekâ Alt Boyutu” olarak isimlendirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile oluşturulan modelin verilere mükemmel uyum gösterdiği tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile geçerli uyumun var olduğunun belirlenmesi, yapı geçerliliğinin sağlandığını göstermektedir. Ayrıca, ölçeğin güvenilirliği için Cronbach α değeri 0,889 bulunmuştur. Bu değer ölçeğin yüksek güvenilirlikte olduğunu göstermektedir. Güvenirlik ve geçerlilik sağlandığından, “Sağlık Turizminde Yapay Zekâ Uygulamaları Ölçeğinin” yapay zekâ teknolojilerinin sağlık turizmi hizmetlerinde kullanılabilirliğine yönelik yöneticilerin tutumunu ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Karasu’da Alternatif Turizm Türlerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Araştırma

Burhanettin Zengin — 2023-09-17

Sakarya İli’nin bir ilçesi olan Karasu, sahip olduğu doğal turistik çekicilikleri ile özellikle son yıllarda turistlerin dikkatini çekmektedir. Bu çalışmanın amacı; Karasu’da, deniz-güneş-kum (kitle) turizmine alternatif olabilecek turizm çeşitlerinin ortaya konulması ve bunların geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmasıdır. Çalışmada nitel veri toplama yöntemi tercih edilmiş, bu kapsamda veri toplamada görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında Karasu’nun alternatif turizm potansiyeli ve bu potansiyelin kullanılması hakkında bilgi sahibi olmak amacı ile Karasu’daki üst düzey otel yöneticileri ile mülakat yapılarak veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler, betimsel analiz ile yorumlanarak ilçenin alternatif turizm potansiyeli irdelenmiştir. Araştırmanın temel sonuçları göz önüne alındığında, Karasu’nun sağlık turizmi, kamp-karavan turizmi, çiftlik turizmi, trekking, hiking, kuş gözlemciliği, dalış turizmi, dağ turizmi, spor turizmi, macera turizmi gibi önemli bir alternatif turizmi potansiyeline sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte alternatif turizmde alt ve üst yapı, tanıtım ve uzman işgücü yetersizliği en önemli sorunlar olarak görülmektedir.